نشریه چشم انداز مدیریت مالی
پیاپی 11 (پاییز 1394)

این پژوهش به بررسی رابطه بین معیار های نقدشوندگی با بازدهی سهام در بازار سهام ایران، طی سال های 1381 تا 1392 پرداخته است. برای بررسی این رابطه، از دو روش تشکیل پرتفوی و تخمین رگرسیون مدل چهار عاملی کارهارت استفاده شده است. برای اندازه گیری نقدشوندگی ( عدم نقدشوندگی) از چهار معیار: نرخ گردش سهام، معیار عدم نقدشوندگی لیو (2006)، عدم نقدشوندگی آمیهود (2002) و ارزش ریالی معاملات استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که هر یک از این معیارها تاثیری متفاوت بر بازدهی مورد انتظار دارد. رابطه بین نقدشوندگی و بازدهی سهام در روش تشکیل پرتفوی و هنگامی که از معیار آمیهود به عنوان معیار نقدشوندگی استفاده می شود، رابطه ای معکوس و معنادار است. سه معیار دیگر نقدشوندگی، رابطه ای مستقیم بین نقدشوندگی و بازدهی مورد انتظار سهام نشان می دهند. هرچند که این رابطه با توجه به روش آزمون، از لحاظ آماری در سطوح مختلفی از معناداری قرار دارد و در مواردی بی معنا است. همچنین در این پژوهش نتایج آزمون ها به استثنای زمانی که از معیار عدم نقدشوندگی آمیهود و روش تشکیل پرتفوی استفاده می شود، قیمت گذاری ریسک نقدشوندگی را نشان نمی دهد.

علوم رفتاری در حوزه مالی و سرمایه گذاری مبحث جدیدی است که اخیرا در علوم سرمایه گذاری و مالی مطرح شده است. مالی رفتاری به عنوان کاربرد روان شناسی در علوم مالی تعریف می شود. پژوهش حاضر اقدام به تقسیم سرمایه گذاران به دو گروه حرفه ای و غیرحرفه ای با توجه به تخصص شغلی و حرفه ای افراد در بازار سهام می کند. در ادامه، مبادرت به تقسیم سرمایه گذاران (حرفه ای و غیرحرفه ای) به سه سطح متفاوت بر اساس سوگیری های رفتاری و ویژگی های شخصیتی آنها می نماید. در این پژوهش، به چهار سوگیری پرداخته شده است: فرا اعتمادی، تحمل ریسک، خود دیده بانی و تاثیرات اجتماعی. با اتخاذ این رویکرد، تجزیه وتحلیل گروهی از داده ها که نماینده 320 سرمایه گذار در بورس اوراق بهادار تهران بود دو گروه اصلی حرفه ای و غیرحرفه ای و همچنین سه سطح از سرمایه گذاران شناسایی شدند. سرمایه گذاران سطح بالا(درجه بالایی در چهار سوگیری از فرا اعتمادی، تحمل ریسک، خود دیده بانی و تاثیرات اجتماعی)، سرمایه گذاران سطح پایین (درجه کمی در چهار سوگیری از فرا اعتمادی، تحمل ریسک، خود دیده بانی و تاثیرات اجتماعی سرمایه گذاران سطح متوسط که بین دو سطح بالا و پایین قرار می گیرد؛ سپس، به بررسی این موضوع پرداخته شد که آیا این سوگیری ها و ویژگی ها بر رفتار معاملاتی سرمایه گذاران (حجم معاملات، فراوانی معاملات و عملکرد معاملاتی ) حرفه ای و غیرحرفه ای تاثیر می گذارد یا خیر. عمده دستیابی این تحقیق نشان داد که بین حجم معاملات، دفعات معاملات و عملکرد معاملاتی افراد حرفه ای و غیرحرفه ای تفاوت معنا دار وجود دارد و همچنین عمده افراد حرفه ای در سطح بالا (چهار سوگیری نامبرده در سطح بالا) و افراد غیرحرفه ای در سطح پایین (چهار سوگیری نامبرده در سطح پایین) قرار گرفتند.

فاما و فرنچ ) 2014 ( با ارائه مدل پنج عاملی و افزودن دو عامل سودآوری و سرمایهگذاری به مدل سه عاملی ) 1993 ( تلاش کردند تا بازده غیرعادی را که ممکن است از طریق عوامل سودآوری و فرصتهای سرمایه گذاری ایجاد شود، توضیح دهند؛ لذا این پژوهش بر مبنای تحقیق فاما و فرنچ ( 2014 ( در بازار سهام ایران صورت گرفته است. با توجه به اینکه ارزیابی بازده سهام شرکتهای مختلف مهمترین مسئله پیشروی سرمایهگذاران در بازار سرمایه است، هدف این پژوهش آن است که آیا عوامل سودآوری و سرمایهگذاری پس از کنترل عوامل اندازه، ارزش دفتری به ارزش بازار، قدرت توضیح دهندگی بازده پرتفوها را دارد یا خیر؟ و تاثیر این عوامل در سطوح مختلف چگونه است؟ به منظور پاسخ گویی به مسئله مطرحشده، پنج فرضیه تدوین شده است. برای آزمون این فرضیه ها، نمونه ای از 152 شرکت پذیرفتهشده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1387 تا 1392 انتخاب شدند و برای آزمون فرضیه ها از رگرسیون چند متغیره به روش داده های سری زمانی استفاده شده است. نتایج بررسی نشان میدهد که هر دو عامل سودآوری و سرمایهگذاری، توانایی لازم برای تببین رفتار بازده آتی سهام شرکتها را دارند. همچنین یافته ها حاکی از ایجاد بازده غیرعادی بیشتر توسط راهبرد دو مبادلاتی که هر دو عامل سودآوری و سرمایهگذاری مورد توجه قرار میگیرد نسبت به راهبرد یک مبادلاتی که تنها به یک عامل توجه میشود، است.

اهمیت کسب و کارهای کوچک و متوسط (SME) در دنیای امروز بر کسی پوشیده نیست. سازمان های فوق بیش از 50% نیروی کار در سطح جهان و بین 55 تا 99% تولید ناخالص داخلی در برخی کشورها را به خود اختصاص می دهند. در ایران، بیش از 94% سازمان ها، کوچک و متوسط هستند. موضوع تامین مالی برای کارآفرینان بنگاه های کوچک و متوسط در ایران همواره یک چالش جدی بوده است. در این پژوهش سعی شده تا با در نظر گرفتن مراحل چهارگانه چرخه عمر بنگاه اقتصادی شامل مرحله تولد، رشد، بلوغ و افول، روش های تامین مالی مناسب برای بنگاه های کوچک و متوسط در ایران شناسایی شده و با استفاده از روش AHP فازی برای مراحل چهارگانه چرخه عمر رتبه بندی گردد. براساس نتایج به دست آمده در شرایط موجود در مرحله تولد، تامین مالی از طریق منابع خصوصی، در مرحله رشد از طریق سرمایه، در مرحله بلوغ، منابع خصوصی و در مرحله افول، تامین مالی از طریق منابع داخلی دارای بیشترین اهمیت می باشد. همچنین نتایج تحقیق اهمیت استفاده از وجوه اداره شده، کمک های فنی و اعتباری دولتی و استفاده از ضمانت های صندوق های ضمانت را در مراحل مختلف چرخه عمر به خوبی نشان می دهد.

اهمیت وجوه نقد در یک واحد تجاری از اساسی ترین رویدادهایی است که اندازه گیری های حسابداری بر اساس آن انجام می شود. از جمله اهداف ارائه اطلاعات مربوط به وجه نقد، ارزیابی نقدینگی و توانایی واحد تجاری در پرداخت تعهداتش است. هدف این تحقیق، بررسی عوامل موثر بر میزان نقدینگی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در دوره زمانی 1386 تا 1393 می باشد. این تحقیق یک تحقیق کاربردی بوده و برای آنالیز متغیرهای تحقیق از روش های آمار توصیفی همچون میانه و میانگین و واریانس استفاده خواهد شد. روش های آزمون پیش فرض های رگرسیون مثل دوربین واتسون نیز استفاده شد. نتایج فرضیه ها نشان داد که بین نسبت سودآوری با نسبت آنی ارتباط مثبت و معنادار و همچنین بین اندازه شرکت ها (لگاریتم طبیعی فروش) با نسبت آنی و دوره تبدیل وجه نقد ارتباط مثبت و معنادار می باشد. از طرف دیگر، بین نسبت های سودآوری با دوره تبدیل وجه نقد، ارتباط منفی و معناداری وجود دارد. همچنین بین نسبت بدهی با نسبت آنی ارتباط مثبت و معناداری وجود دارد و در نهایت بین نسبت بدهی ها با دوره تبدیل وجه نقد ارتباط منفی و معناداری وجود دارد.

یکی از معیارهای انتخاب فرصت های سرمایه گذاری، عملکرد مالی شرکت ها است که تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار می گیرد. یکی از این عوامل نقدشوندگی سهام است. هدف از این پژوهش، بررسی رابطه بین نقدشوندگی سهام و جریان نقدی آزاد در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار است. این پژوهش از نوع مطالعه کتابخانه ای و تحلیل علی بوده و مبتنی بر تحلیل داده های تابلویی (پانل دیتا) است. در این پژوهش اطلاعات مالی 75 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی دوره زمانی 1387 تا 1392 بررسی شده است (450 شرکت-سال). برای تجزیه وتحلیل نتایج پژوهش از نرم افزار آماری EVIEWS7 استفاده شد. در این پژوهش، برای نقدشوندگی سهام از چهار معیار نقدشوندگی شامل: معیار اختلاف قیمت پیشنهادی خریدوفروش، معیار حجم معاملات، معیار گردش معاملات، درصد روزهای انجام معامله به کار گرفته شد. با استفاده از روش حداقل مربعات معمولی تاثیرگذاری هر یک از متغیرهای مستقل و کنترلی بر جریان نقدی آزاد بررسی شد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که بین نقدشوندگی سهام و جریان نقدی آزاد رابطه معناداری وجود دارد.

خوشه بندی به عنوان یکی از روش های داده کاوی توصیفی، روشی برای گروه بندی مشاهده ها به k خوشه (گروه) مختلف است. خوشه بندی بازار سهام، اطلاعات سودمندی را جهت پیش بینی تغییرات قیمت سهام شرکت های مختلف در اختیار سرمایه گذاران شخصی و متخصصان مالی قرار می دهد. در سال های اخیر، خوشه بندی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار براساس شباهت در روند حرکتی یا به عبارتی شکل بازار آن ها، مورد توجه قرار گرفته است. رویکردهای موجود خوشه بندی، نتایج خوبی برای این روند ارائه نمی دهند؛ زیرا داده های مربوط به قیمت سهام شرکت ها داده های سری زمانی مالی هستند که دارای ابعاد زیاد است و تغییرات در این داده ها، معمولا با شیفت های زمانی همراه است. این ویژگی ها، خوشه بندی شرکت ها براساس روند حرکتی قیمت سهام آن ها را بسیار پیچیده کرده است. از طرفی در بین روش های موجود، روشی برای خوشه بندی بازار سهام که بتواند شرکت ها را به زیرخوشه هایی که حاوی اطلاعات مفید برای استفاده کننده نهایی است، تقسیم کند وجود ندارد. در تحقیق حاضر، روش خوشه بندی سه مرحله ای برای خوشه بندی شرکت های موجود در بورس اوراق بهادار، براساس شباهت در روند حرکتی قیمت سهام شرکت ها، مورد استفاده قرار گرفته است. در مرحله اول، کاهش ابعاد داده ها صورت گرفته است و خوشه بندی تقریبی شرکت ها انجام می شود. سپس در مرحله دوم، خوشه های ایجاد شده در مرحله قبل، به زیرخوشه های با کیفیت و دقت بیشتر تقسیم می شوند. در نهایت، زیر خوشه های ایجاد شده، در مرحله سوم ادغام و خوشه های نهایی ارائه می شود. مدل ارائه شده، با استفاده از روش مجموع مربعات خطا مورد ارزیابی قرار می گیرد. نتایج تحقیق نشان می دهد روش خوشه بندی سه مرحله ای در مقایسه با سایر الگوریتم های خوشه بندی مرسوم از نظر اثربخشی و کیفیت، عملکرد بهتری دارد.